BELEDİ DOKUMA

Osmanlı İmparatorluğu'nun, dutluklarıyla ve ipekçiliğiyle meşhur şehri Tire, aynı zamanda dokumacılık merkezlerinden de biriydi. Tire 1500'lü yıllarda geliştirdiği bir tezgahta, “beledi dokuma” yı keşfetti.

Bu tezgahtan çıkan kumaşlarla, Osmanlı'nın, Avrupa'nın sarayları giydirildi. Yeniçeri Ocağı'nın iç zıbınlıkları (gömleklerini) dikildi. Evlerde giysiler, perdeler, divan ve yatak örtüleri Beledi'den hazırlandı. Zamanla Beledi Dokuma'yı öğrenen Bursa, ahilik bayraklarını bu kumaştan üretti. Dünyadaki jakarlı dokumanın atası sayılan Beledi, Tire'de 16'ncı yüzyıldan bu yana üretiliyor. 13 ayaklı tezgâhı, ustası tarafından bir ayda sıfırdan kurulan; çözgüleri, bir hafta10 günde hazırlanan Beledi Dokuma, tüm gün çalışılarak en fazla üç metre dokunabiliyor.

1900’lerin başında Tire’de 60 tezgahta üretim yapılırken, şu anda sadece belediyemize bağlı olarak Tire Kent Müzesi’nde üretim yapan Ethem Tıpırdık ustamız bu geleneği sürdürmektedir.

URGANCILIK

Sağlamlığı ve beyazlığıyla Anadolu’nun her yanında şöhret kazanmıştır. Tire urganı, öyle ki Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethederken Tireli ustaların ördüğü urganlarla gemilerini Haliç’e çektirmiştir. Böylece “Tire Malıdır” diye kalitesi marka olmuş Tire urganı, kendisini tarih sayfalarından birine bağlamıştır.

NALINCILIK

Yöresel özellikleriyle öne çıkıp üne kavuşmuş, kadife üzerine sırma ile işlenmiş nalınların ilk defa Tireli ustalar tarafından yapıldığı söylenir. Evlerin ve hamamların banyolarında kullanılan, cami ve mescitlerde abdest alırken giyilen nalınlar, daha önceleri genç kızlara düğün hediyesi olarak götürülürmüş. Nakışları hafif olan nalınlar evlenme çağındaki kızlara hediye edilirken, ağır işlemeli olanlar nişanlı kızlara, işlemeleri çok ağır olanlar ise yeni gelinlere layık görülürmüş.

Kırmızı, mor, yeşil kadifelerle kaplı; simli iplerle, tel kırmalarla, pullarla süslü Tire nalınları son usta Cemil Amca’nın ellerinde hala yaşatılmaktadır.

Tire nalıncılığının farklı yanlarından biri de; Anadolu'nun diğer kentlerinden farklı olarak yontulması kolay olduğu ve ıslandığı zaman zarar görmediği için kavak ağacının malzeme olarak tercih edilmesidir.

KABAK KEMANE

Saz ve söz ustası İrfan Alkur'un sanatkârlığıyla bir su kabağı, Türk Halk Müziğinin en eski çalgılarından biri olan kabak kemaneye dönüşüyor. Hem müzik aleti hem de hediyelik eşya olarak kullanılan kabak kemanenin, Tire’de yapılanlarının ayırt edici özelliği üç telli olmasıdır. Sazın yayı için atkuyruğu veya fırça yapımında kullanılan bir tür misinadan yararlanılır.